Historia Placu św. Józefa.

Znajduje się w północno-wschodniej części miasta lokacyjnego i stanowi – obok Głównego Rynku – najbardziej reprezentacyjny plac miejski. Łączy się z Placem św. Jana Pawła II, a prowadzą do niego trzy ulice: Kolegialna, Marjańska i A. Chodyńskiego.

Wytyczony został w 1818 r. po rozebraniu zabudowań mieszkalno-gospodarczych kanoników kaliskiej kapituły kolegiackiej, które uległy znacznym zniszczeniom podczas wielkiego pożaru miasta, który miał miejsce w 1792 roku.

Początkowo nosił nazwę Nowego Rynku, a obecną otrzymał w 1875 roku.

W 1841 r. po środku tego placu zbudowany został żeliwny pomnik, w kształcie wysokiej iglicy (według projektu Jana Gaya), upamiętniający dwukrotne spotkanie w Kaliszu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III z carami rosyjskimi – Aleksandrem I w 1813 r. i Mikołajem I w 1835 roku. W 1876 r. wokół tego pomnika urządzono skwer nazwany Skwerem Eugeniusza, na cześć księcia Leuchtenburskiego, członka rodziny carskiej i dowódcy pułku huzarów stacjonującego wówczas w mieście. Został on usunięty w 1928 roku. Osiem lat później – w 1936 r. – odsłonięto na nim pomnik ku czci żołnierzy 29 pułku Strzelców Kaniowskich poległych w wojnie polsko-bolszewickiej z lat 1919-1920, który zniszczyli okupanci hitlerowscy w latach II wojny światowej. Od 1967 r. znajdowała się tam fontanna, a obecnie stoi pomnik św. Jana Pawła II (według projektu Jana Kucza) upamiętniający pobyt Ojca Świętego w Kaliszu w 1997 r., wzniesiony w drugą rocznicę papieskiej wizytę.

Do najważniejszych obiektów znajdujących się przy tym Placu należy gotycki kościół kolegiacki pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z barokową wieżą (obecnie bazylika mniejsza i Sanktuarium św. Józefa) oraz kompleks zabudowań pojezuickich wzniesionych pod koniec XVI w. i rozbudowanych w XVII w. (dzisiaj znajdują się w nim różne instytucje państwowe i samorządowe), a dawniej – w latach 1877-1926 – stała na jego skraju cerkiew prawosławna pw. śś. Piotra i Pawła.

Zabudowa mieszkalna stojąca wokół tego Placu została prawie całkowicie zniszczona na początku I wojny światowej, a obecną wzniesiono głównie w okresie międzywojennym.

It is situated in the north-east part of the town of the chartered town and constitutes, together with Główny Rynek [Main Market Square], the finest square in the town. It is joined with Jan Paweł II Square [John Paul the 2nd Square]. Three streets come to the square, namely Kolegialna, Marjańska and A. Chodyński ones.

The square came about in 1818 when residential and non-residential buildings owned by the canons of the Kalisz collegiate chapter house were dismantled. They needed to be removed since they were significantly damaged by the 1792 fire of the town.

 At the beginning the square was called Nowy Rynek [New Market Square]. Its present name came into being in 1875.

In 1841 a cast-iron monument in the shape of a spire was erected in the middle of the square It was designed by Jan Gay to commemorate the fact that the Prussian king Frederick William III met two tsars of Russia in Kalisz; the tsar Alexander I in 1813 and the tsar Nicolas I in 1835.

In 1876 a square was set up around the monument called Skwer Eugieniusza [Eugene Square]. The name was given to honour the Duke of Leuchtenberg, the member of the tsar family and the commander of the hussar regiment that stationed in Kalisz. The monument was removed in 1928. Eight years later, in 1936, a monument was erected to honour the soldiers of the 29^th Pułk Strzelców Kaniowskich [29 Kaniowski Gunner Regiment] who died in the Polish-Soviet War 1919-1921. The monument was destroyed by the Nazi at the time of the Second World War. Since 1967 there was a fountain in the square and then a monument dedicated to John Paul the 2^nd designed by Jan Kucz. The monument was erected on the second anniversary of the papal visit to Kalisz to commemorate it.

There are some important buildings in the square. One of them is a gothic collegiate church under the invocation of the Assumption of the Holy Mary (now the Minor Basilica and the Sanctuary of Saint Joseph) with a baroque steeple We will also find there a complex of post-Jesuit buildings erected at the end of the 16^th century and expanded in the 17^th century. At present the buildings house numerous self-government and state institutions. In the years 1877-1926 an Orthodox church under the invocation of the Saint Peter and Paul stood at the edge of the square.

Tenement houses standing around the square were nearly completely destroyed at the beginning of the Great War; the present buildings are dated to the inter-war period.

 Zdjęcia ze strony Wirtualnego Muzeum Fotografii Kalisza www.wmf.kalisz.pl

Historia Alei Wolności.

Prowadzi od ul. Śródmiejskiej do Placu W. Bogusławskiego, na którym znajduje się gmach kaliskiego teatru. Jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych ulic miasta oraz należy do jego najważniejszych arterii komunikacyjnych.

Wytyczono ją w 1800 r. wzdłuż płynącego obok głównego koryta rzeki Prosny, na podmokłym terenie zwanym Rembowszczyzną, na którym znajdowały się ogrody, łąki i pastwiska. W celu osuszenia tego terenu nowo wytyczoną ulicę obsadzono dwoma rzędami topoli, które później zastąpiły kasztanowce. Wymarzły one na przełomie 1928 i 1929 roku i w ich miejsce posadzono lipy. Dawniej ulica ta – biorąca swój początek w pobliżu Mostu Kamiennego – była nieco dłuższa, bowiem dochodziła do dzisiejszej ul. Częstochowskiej, gdzie w latach 30. XIX w. zbudowana została Rogatka Rypinkowska. Skrócono ją dopiero niedawno, w 1979 r., wyodrębniając z jej końcowego odcinka Plac Wojciecha Bogusławskiego.

Jej nazwa zmieniała się kilkakrotnie. Najpierw nazwano ją – na cześć władcy Królestwa Prus – Aleją Fryderyka Wilhelma, a później nosiła imię jego żony – Luizy. W 1807 r. otrzymała nazwę Alei Józefiny (małżonki Napoleona), która przetrwała do 1934 r., kiedy nadano jej imię Aleksandry Piłsudskiej. W 1945 r. określona została mianem ul. Józefa Stalina, a swoją obecną nazwę nosi od 1958 roku.

Na początku XIX w. połączono ją drewnianym mostem zbudowanym na głównym korycie rzeki Prosny z ul. Sukienniczą (dzisiaj w jego miejscu znajduje się most żelazny zwany Trybunalskim), a na początku lat 30. XIX w. postawiono most prowadzący z Alei do Parku Miejskiego, który z uwagi na znajdujący się obok gmach teatru nazwano Teatralnym.

Zabudowa Alei pochodzi w większości z lat 1900-1935, a najbardziej okazałą budowlę stanowi gmach Trybunału (dzisiejszy Sąd Okręgowy), zbudowany w latach 1821-1824.

It runs from Śródmiejska Street to Plac W. Bogusławskiego [W. Bogusławski Square]. Plac W. Bogusławskiego is famous for the edifice of the Kalisz theatre. It is one of the finest streets of the town and its one of the most important communication thoroughfares.

The street was laid out in 1800, along the main bed of the Prosna River on the land called Rembowszczyzna. It was the area of gardens, pastures and meadows. As the ground was muddy, two rows of poplar tree were planted along the street to drain it. The poplars were replaced by chestnut trees. In 1928 they were destroyed by frost and were succeeded by lindens. Once the street, which starts at the Most Kamienny [the Stone Bridge], was longer; it reached today’s Częstochowska Street where in the thirties of the 20^th century Rogatka Rypinkowska [Rypinkowska Tollgate]was built. The street was shortened not a long time ago, in 1979 so as to create a new square, Plac W. Bogusławskiego [W.Bogusławski Square].

The street changed its name several times. At first it was given the name of the Prussian king Frederick William to honour him. Then it was named after his wife, Luiza. In 1807 it had a name of Józefina,(Napoleon’s wife) until 1934 when it was named after Aleksandra Piłsudska, and in 1945 after Józef Stalin. The present name exists since 1958.

At the beginning of the 19^th century a wooden bridge over the main bed of the Prosna River joined Sukiennicza Street and Aleja Wolnoścj. Now, there is a an iron bridge over the Prosna River called Trybunalski [the Court Bridge, named after the neighbouring court building; translator’s note].At the beginning of the thirties a new bridge was built that led to Park Miejski [Town Park]. It is called Teatralny [the Theatre Bridge] as it is situated just at the theatre building. Most of the buildings in the street were erected in the years 1900-1935. The finest edifice of the street is Trybunał [the court building, today County Court] built in the years 1821-1824.

 Zdjęcia ze strony Wirtualnego Muzeum Fotografii Kalisza www.wmf.kalisz.pl

Historia Ulicy Piekarskiej.

Wytyczona została w drugiej połowie XIII w. podczas rozplanowywania przestrzennego miasta założonego w 1257 r. przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego i od chwili powstania aż do dnia dzisiejszego nosi swoją pierwotną nazwę.

Wychodzi ze środka południowej pierzei Głównego Rynku, przecina ul. Sukienniczą i dochodzi do styku dzisiejszych ulic: Kazimierzowskiej i Kadeckiej, gdzie dawniej biegł mur obronny i mieściły się browary, a od dwudziestolecia międzywojennego znajduje się przejście do Parku Miejskiego. Liczy 180 m długości.

Po prawej stronie tej ulicy – na jej odcinku rozciągającym się między Głównym Rynkiem i ul. Sukienniczą – zbudowana została w 1595 r. duża bursa jezuicka. Przeznaczona ona była dla stu uczniów kolegium prowadzonego przez jezuitów, sprowadzonych do Kalisza pod koniec XVI wieku. Od nazwiska jej fundatora – prymasa Stanisława Karnkowskiego – zwano ją „Bursą Karnkowskiego” (Bura Carncoviana). Funkcjonowała ona do czasu kasaty zakonu jezuitów i likwidacji ich kaliskiego kolegium w 1773 roku. W późniejszym czasie w dawnej bursie mieściła się szkoła powszechna, a potem przebudowano ją na potrzeby mieszkaniowe. Od 1872 r. na parterze tego budynku znajdowała się popularna wśród kaliszan „Cafe Restaurant” z ogródkiem letnim usytuowanym na placu ratuszowym.

Zabudowa tej ulicy zniszczona została prawie całkowicie przez wojska pruskie na początku I wojny światowej.

U zbiegu tej ulicy z ul. Kazimierzowską w latach 1917-1919 zbudowany został – na miejscu budynku Stowarzyszenia Rzemieślników Chrześcijańskich zniszczonego w sierpniu 1914 r. – gmach Domu Rzemiosł (rozbudowany w latach 50. XX w.), w którym 15 maja 1921 r. gościł Marszałek Józef Piłsudski, obecny wówczas w Kaliszu na uroczystościach wręczenia sztandaru 29 pułkowi Strzelców Kaniowskich.

It came about in the second half of the 13th century at the time of space planning the chartered town founded in 1257 by the prince Boleslaus the Pious. Since the very beginning it is called Piekarska.

It starts in the middle of the southern frontage of Główny Rynek, intersects Sukiennicz Street and touches today’s Kazimierzowska and Kadecka Streets at the point where earlier the town walls and breweries existed. Now, the entrance to the town park is situated there. The street is 180 m long.

At the end of the 16^th century the Jesuit order was brought to Kalisz. In 1595 a big school boarding Jesuit house founded by the primate Stanisław Karnkowski was built on the right side of the street in the part between Główny Rynek and Sukiennicza Street. One hundred students of the Jesuit College lived there. The boarding house bore the name of its founder. It was called Bursa Karnkowskiego [Bura Carncoviana].

The school boarding house functioned until the Jesuit Order was dismantled and the college liquidated in 1773. Later in the time the former boarding house was given to a primary school and finally, after redecorating, it became a tenement house. Since 1872 the ground floor of the building housed “Café Restaurant” The restaurant with a small summer garden situated in the town hall square was very popular among the citizens of Kalisz.

The tenement houses of the street were nearly completely destroyed by the Prussian army at the beginning of the Great War.

There was an edifice erected for the Stowarzyszenia Rzemieślników Chrześcijańskich [the Christian Craftsmen’s Society] in the place where Piekarska Street joins with Kazimierzowska Street. It was destroyed in August 1914. In the years 1917-1919 Dom Rzemiosł [Crafts House] was built in the place of the former building (expanded in the fifties of the 20^th century). Marshal Józef Piłsudski visited the place on May 15, 1921 when he came to Kalisz to hand over a flag to the 29th Pułk Strzelców Kaniowskich. [29th Kaniowski Gunner Regiment].

Zdjęcia ze strony Wirtualnego Muzeum Fotografii Kalisza www.wmf.kalisz.pl

Zdjęcie pochodzi z Wydawnictwa Jan Truszkowski i S-ka autor: W. Kurek.

Historia Ulicy Rzeźniczej.

Wytyczona została w drugiej połowie XIII w. i należy do najstarszych ulic lokacyjnego Kalisza założonego przez księcia Bolesława Pobożnego. Wybiega z południowo-zachodniego narożnika Głównego Rynku i dochodzi do ul. Sukienniczej. Liczy niecałe 85 m długości.

Początkowo nosiła nazwę ul. Bydlęcej (Skockiej) i dochodziła – tak jak obecnie - do ul. Sukienniczej. W niektórych publikacjach z XIX i XX w. zwana jest błędnie ul. Szkocką.

Pod koniec XVII w. przedłużono ją skrajem ogrodu ojców franciszkanów aż do ul. Poprzecznej, biegnącej wzdłuż muru obronnego. Nadano jej wtedy nazwę ul. Szczupakowej. Natomiast na początku XIX w., po całkowitym zlikwidowaniu ogrodu zakonnego i zabudowaniu terenu, który on niegdyś zajmował, ul. Szczupakową rozdzielono na dwie krótsze ulice, przedzielone ul. Sukienniczą. Dawna ul. Bydlęca (Skocka) otrzymała wówczas nazwę Rzeźniczej, a drugą z nich nazwano Browarną.

Przy dzisiejszej ul. Rzeźniczej, w pobliżu jej zbiegu z Głównym Rynkiem, w latach 1618-1805 znajdowały się zabudowania kościelno-klasztorne sióstr klarysek.

W 1828 r. dawny kościół klarysek zakupili Grecy Macedońscy, którzy osiedlili się w Kaliszu w 1792 r. na skutek prześladowań ze strony Turków, na jakie narażeni byli na swych ojczystych terenach. Dokonali oni przebudowy tego kościoła na kaplicę grecką, ale z uwagi na wysokie koszty jej utrzymania została ona zlikwidowana w 1834 roku.

Natomiast w pozostałej części dawnych zabudowań klarysek – usytuowanych w pobliżu zbiegu ul. Rzeźniczej z ul. Sukienniczą – urządzone zostały w drugiej połowie XIX w. składy kupieckie i sklepy, a na przełomie XIX i XX w. zbudowano Fabrykę Biszkoptów i Pierników Kazimierza Mystkowskiego (późniejsza „Kaliszanka”).

Znaczna część dawnej zabudowy ul. Rzeźniczej przestała istnieć wraz z całym śródmieściem w wyniku zniszczenia miasta przez wojska pruskie na początku I wojny światowej.

The name of the street refers to presence of butchers’ workshops in it. It came about in the second half of the 13th century and is one of the oldest streets of the chartered town founded by the prince Boleslaw’s the Pious. It starts in the south-west corner of Główny Rynek [Main Market Square] and reaches Sukiennicza Street. It is only 85 metres long.

At first it was called Bydlęca [Cattle Street] or Skotska[the latter name refers also to cattle in the old Polish language-[although the word Skotska, as far as the sound is concerned, reminds of the word szkocki meaning in Polish-Scottish; translator’s note] In the 19^th and the 20^thcenturies, due to the resemblance of the words some book writers called it mistakenly Szkocka Street [Scottish Street]

At the end of the 17th century the street was extended, by taking over some bits of the Franciscans’ garden, as far as Poprzeczna Street. The latter that runs along the town walls was called Szczupakowa [Pickerel Street] then. At the beginning of the 19^th century, when the gardens and the buildings belonging to the Order were eliminated, Szczupakowa Street was divided into two shorter streets, intersected by Sukiennicza Street. The former Bydlęca (Skotska) was given the name Rzeźnicza  and the street beyond Sukiennicza Street was named Browarna.

In today’s Rzeźnicza Street, in the place where it meets Główny Rynek [Main Market Square], the monastery and church buildings of the nuns of the Poor Clares Order were situated in the years 1618-1805.

In 1828 the( used to be) church of the Poor Clare nuns was purchased by the Macedonian Greeks who settled in Kalisz in 1792.They were forced to leave their homes due to the Turkish persecution policy. They rebuilt the church as the Greek chapel. However, the cost of the maintenance of the building was too high and it was closed in 1834.

Later, in the second half of the 19^th century, the remaining part of the former The Poor Clares buildings situated at the corner of Rzeźnicza and Sukiennicza Streets housed merchants’ warehouses and shops. At the turn of the 19^th and the 20^th century there was a Fabryka Biszkoptów i Pierników Kazimierza Mystkowskiego [the Factory of Biscuits and Gingerbread Products owned by Kazimierz Mystkowski] in the same place. (then it was given the name “Kaliszanka”).

Zdjęcia ze strony Wirtualnego Muzeum Fotografii Kalisza www.wmf.kalisz.pl